Dziura ozonowa a efekt cieplarniany
O bilansie cieplnym Ziemi i innych planet bliskich Słońca przesądza ogrzewanie przez promieniowanie słoneczne. W tej części mojej pracy chcę ukazać wpływ zaniku ozonu w stratosferze, i jego przystost w troposferze na warunki klimatyczne panujące na naszym globie.
W ziemskiej atmosferze efekt cieplarniany istnieje w systemie klimatycznym w naturalnych warunkach, powodując że średnia temperatura najniższej warstwy atmosfery ziemskiej wynosi ok. 150C. Bez atmosfery i gazów cieplarnianych temperatura wynosiłaby –180C uniemożliwiając życie na Ziemi. Jednakże to naturalne, korzystne zjawisko zostało w ostatnim stuleciu dodatkowo wzmocnione przez działalność człowieka (antropogeniczny efekt cieplarniany), która powoduje niekorzystne globalne zmiany klimatu.
Do gazów szklarniowych należą przede wszystkim: para wodna, której udział w efekcie cieplarnianym wynosi ok. 62%, dwutlenek węgla, ozon, freony, metan, podtlenek azotu.
Jak widać najskuteczniejszym gazem cieplarnianym jest para wodna. Ponieważ prężność pary wodnej znacznie rośnie z temperaturą, ma miejsce dodatnie sprzężenie zwrotne; wzrost temperatury wymusza parowanie, to z kolei wymusza dalszy wzrost temperatury. Jednakże za efekt szklarniowy antropogeniczny na naszej planecie odpowiedzialny jest przede wszystkim dwutlenek węgla, którego jest w atmosferze coraz więcej w wyniku spalania paliw chemicznych (jego udział w ocieplaniu klimatu szacowany jest na 22%. (Multimedialna Encyklopedia Powszechna- edycja 2001)
Kolejnym gazem mającym największy wpływ na temperaturę Ziemi jest ozon. Nasuwa się tutaj pytanie: dlaczego spadek zawartości ozonu w stratosferze wpływa na wzrost temperatury przy powierzchni Ziemi? Otóż temperatura w ozonosferze jest o około 300C wyższa, niż w przyległych warstwach. Powodem tego jest silne pochłanianie przez ozon promieniowania nadfioletowego Słońca, wynikiem czego jest wzrost temperatury w ozonosferze. W momencie, kiedy ozon będzie znikał ze stratosfery, temperatura jej również będzie spadać. Wtedy do Ziemi docierać będzie więcej nadfioletowego promieniowania słonecznego. W ostatecznym efekcie powierzchnia naszej planety będzie bardziej nagrzewana, niż wówczas, gdy jego część zatrzymywana była w ozonosferze. A więc miarę zaniku ozonu następować będzie stopniowe ocieplanie się klimatu Ziemi. Szacuje się, że zanik ozonu wpływa na ocieplenie klimatu tylko w 10%, ale przebieg wydarzeń wskazuje, że jego rola może się zwiększyć. Poza tym obserwuje się coraz to większe stężenie ozonu troposferycznego. Jan Niedzielski podaje, że jego zawartość nad Europą wzrasta w tempie 1- 1,15% rocznie, a w Multimedialnej Encyklopedii Powszechnej 2001 można przeczytać, że ozon troposferyczny jest odpowiedzialny w 7% za efekt szklarniowy. A więc następuje nasilenie efektu cieplarnianego poprzez kumulowanie się procesów zaniku ozonu w stratosferze i jego przyrost w troposferze. A jak wiadomo podwyższenie się temperatury atmosfery pociągnie za sobą poważne konsekwencje takie jak: podwyższenie poziomu wód w oceanu światowego, zalanie terenów przymorskich na których mieszka około 2/3 ludności, zachwianie systemu klimatycznego itp. Jak widać zanik ozonu ma ogromny wpływ na cały ekosystem.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.